ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಣದ ಭಾಮಿನಿಯರು

ಹಿಂಸೆ ದುರ್ಬಲರ ಅಸ್ತ್ರ ಅಂತ ಮಹಾತ್ಮರು ತುಂಬ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೇಳಿದ್ದರು ; ಆದರೆ ಹಿಂಸೆ ಯಾವಾಗಲೂ ದುರ್ಬಲರ ಅಸ್ತ್ರವೇನಲ್ಲ. ಅದು ಅಕಾರದಲ್ಲಿರುವವರು ತಮ್ಮಿಂದ ಕೆಳಗಿರುವವರ ಮೇಲೆ ಅಪತ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ; ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವವರು ಇತರರ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಸಲು ಬಳಕೆಯಾಗುವುದೂ ಹೌದು. ಇದಕ್ಕೆ ಅತಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ಉದಾಹರಣೆ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಸಾಸುವ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹೊಂದಲು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ನಾನಾ ಬಗೆಯ ಹಿಂಸೆಗಳು.
ಈ ಹಿಂಸೆಯ ಅನೇಕ ಮುಖಪರದೆಗಳನ್ನು ಸರಿಸುವ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮೇಫ್ಲವರ್ ಮೀಡಿಯಾ ಹೌಸ್‌ನ ಪ್ಯಾಪಿರಸ್ ಪ್ರಕಾಶನ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಒಂದು- ಲೀಲಾ ಸಂಪಿಗೆಯ ‘ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ ಎಂಬ ಕೆಂಪು ದೀಪ’, ಇನ್ನೊಂದು ಚೇತನಾ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯ ‘ಭಾಮಿನಿ ಷಟ್ಪದಿ’.
ಆಧುನಿಕ ಸ್ತ್ರೀ ಉದ್ಯೋಗ ಹಾಗೂ ಮನೆ ಎರಡರಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಸಾಸಲು ಗಂಡಸಿಗಿಂತ ಹಲವು ಪಟ್ಟು ಹೆಣಗಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿರುವುದು ; ಉಪಭೋಗವಾದದ ವಿಜೃಂಭಣೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಒಂದು ಸರಕಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು ; ಹೆಸರಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ರಕ್ಷಣೆಗಳಿದ್ದರೂ ನಿಜಕ್ಕೂ ಆಕೆಗೆ ಯಾವ ರಕ್ಷಣೆಗಳೂ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ; ‘ಮಾತೆಯರು’ ಎಂದು ಬಾಯ್ತುಂಬ ಕರೆಯುವ, ಆದರೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪದ್ಮಪ್ರಿಯರನ್ನೂ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯರನ್ನೂ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಆತುರ ಹೊಂದಿರುವ ಮಂದಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವುದು- ಇಂಥ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೊರಬಂದಿರುವುದು ಕಾಕತಾಳೀಯವಷ್ಟೇ ಅಂತ ನಾನು ತಿಳಿಯಲಾರೆ.
ಈ ಎರಡೂ ಕೃತಿಗಳು ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಹಿಂಸೆಯ ಎರಡು ಮುಖಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತವೆ ; ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಗಂಡು ಒಂದು ಸಮುದಾಯವಾಗಿ ತನ್ನ ದೈಹಿಕ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಣ್ಣು ಸಮುದಾಯವನ್ನು ತನಗೆ ಬೇಕಾದಂತೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿರುವುದು, ಅಂದರೆ ವೇಶ್ಯಾ ಸಮುದಾಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿರುವುದು. ಇನ್ನೊಂದು, ಹೀಗೆ ನೇರ ಮಾರ್ಪಡಿಸುವಿಕೆಯ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದಲ್ಲಿ, ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ತೀರ ಸಭ್ಯವೂ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿತವೂ ಎನಿಸುವ ಸಾಂಸಾರಿಕ- ಗೃಹ ಹಿಂಸೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವುದು. ಇದರಲ್ಲಿ ‘ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್’ ಮೊದಲನೆಯದು- ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಿಂಸೆಯ ಅನಾವರಣ ; ‘ಭಾಮಿನಿ’ ಎರಡನೆಯದು- ಗೃಹ ಹಿಂಸೆಯ ತೋರುಗನ್ನಡಿ.
*
ಸಾವಿರಾರು ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕ್ರೀಡಾಪ್ರೇಮಿಗಳು ಸಂಗಮಿಸುವ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡೆಯ ಜತೆಗೆ ಕಾಮಕ್ರೀಡೆ ಕೂಡ ತನ್ನ ಆಟವನ್ನು ಎಂಥ ಬೃಹತ್ ಅನಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿವರವಾದ ಚಿತ್ರಣ ಲೀಲಾ ಸಂಪಿಗೆಯ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿದೆ ; ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕುಸುಮಾ ಶ್ಯಾನುಭಾಗ್ ಅವರಂಥ ಒಂದಿಬ್ಬರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರ್‍ಯಾರೂ ಕಾಲಿಡದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಿ ಬೀದಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ನೋವುಗಳನ್ನು ಕಂಡವರು ಅವರು ; ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅಕಾರಯುತವಾಗಿ ಬರೆಯಬಲ್ಲರು.
ಪುಸ್ತಕ ಪುಟ್ಟದಾಗಿದೆ ; ಆದರೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವೇ ಆಗಿ ಹೋಗಿರುವ ವೇಶ್ಯಾವಿಲಾಸದ ವಿರಾಟ್ ದರ್ಶನವನ್ನೇ ಮಾಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವವರು ಓದುಗರ ಒಲುಮೆಗಾಗಿ ರೋಚಕ ಶೈಲಿ ಹಾಗೂ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಮೊರೆ ಹೋಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ; ಆದರೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂತಃಕರಣವುಳ್ಳವರಿಗೆ ಅದು ಸಹ್ಯವೆನಿಸಲಾರದು, ಲೀಲಾ ಅವರಿಗೆ ಅನಿಸಿಲ್ಲ.
ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ‘ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ರಾಜಕೀಯ’ ಅಂತೇನು ಹೇಳುತ್ತೇವಲ್ಲ, ಅದರ ಅರ್ಥ, ಸ್ವರೂಪ ಈ ಕೃತಿಯಿಂದ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಂಧೆಯ ಭಯಾನಕ, ವಿಸ್ತೃತ ರಾಜಕೀಯ ಮುಖ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕೆಲವು ವಿವರಗಳಿಂದಲೇ ಗೊತ್ತಾಗಬಹುದು :
“ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಜಾಲದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ, ದೃಢಕಾಯದ, ಹದಿಹರೆಯದ, ಸುಂದರ ಹೆಣ್ಣುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಹಿರಾತು ಪ್ರಕಟವಾದವು. ಸೆಕ್ಸ್ ಉದ್ಯಮ ಕೋಟ್ಯಂತರ ರೂ. ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಬೊಕ್ಕಸವೂ ತುಂಬಿತು !"
“ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಈಗ ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ಯಮ. ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಣ ಹೂಡಿಕೆ, ಲಾಭಕೋರತನ ಇಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದೆ. ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದ್ದರೆ, ಹಲವೆಡೆ ಲೈಂಗಿಕ ವೃತ್ತಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಸೆಕ್ಸ್‌ಟ್ರೇಡ್ ಎನ್ನುವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಭೂಗತ ಜಗತ್ತು."
“ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದ ೧.೫ ಶೇಕಡ ಮಹಿಳೆಯರು ವೇಶ್ಯಾವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಮಲೇಷಿಯಾ, ಫಿಲಿಪ್ಪೈನ್ಸ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲೂ ಇಷ್ಟೇ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಹಿಳೆಯರು ಈ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯದ ಶೇ. ೧೪ ಭಾಗವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾರೆ. ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಮಾದಕ ದ್ರವ್ಯ ಸಾಗಾಟ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಯ ಬಳಿಕ ಅತ್ಯಂತ ಲಾಭದ ದಂಧೆ ಎಂದರೆ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತದಲ್ಲೂ ವಾರ್ಷಿಕ ೨೦೦ರಿಂದ ೫೦೦ ಕೋಟಿ ಆದಾಯ ಇದರಿಂದ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ."
“ಮಾವೋ ಕಾಲದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಲೈಂಗಿಕತೆ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಿರಂಗ ಚರ್ಚೆ ಸಾಧ್ಯವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದೀಗ ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಚೀನಾದ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಚಿತ್ರಣ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಉದ್ಯಮ ಅಲ್ಲಿನ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಶೇ. ೬ ವರಮಾನ ತಂದುಕೊಡುತ್ತಿದೆ."
ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಜತೆಗೆ ಲೀಲಾ, ಮಾನವ ಸಾಗಾಟ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ ; ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಲೈಂಗಿಕ ವೃತ್ತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಮಾತನಾಡುವವರು, ಬರೆಯುವವರು ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಕೃತಿ ಇದು.
*
ಟಾಲ್‌ಸ್ಟಾಯ್‌ನ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಸೂಕ್ತಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯಬಹುದಾದರೆ, ಅದು ಹೀಗಿದೆ- ‘ಎಲ್ಲ ಸುಖೀ ಕುಟುಂಬಗಳೂ ಒಂದೇ ಥರ ; ಆದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕುಟುಂಬವೂ ಅದರದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ದುಃಖಿ.’ ಭಾರತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ದುಃಖದ ದೇಖರೇಖಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ. ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಪದೇ ಪದೇ ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಗಂಡು ; ಎಂದೂ ಎಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲದ ಆದರ್ಶ ಪ್ರೇಮಕ್ಕಾಗಿ ನೋಯುವ ಹೆಣ್ಣು ಜತೆಯಾಗಿಬಿಟ್ಟರಂತೂ ಆ ದಾಂಪತ್ಯ ನರಕ. ಈ ನರಕದ ಮಗ್ಗುಲುಗಳಿಂದ ಎತ್ತಿಕೊಂಡ ಹೂಗಳೇ ಈ ಭಾಮಿನಿ ಷಟ್ಪದಿ.
ಚೇತನಾರ ಬರಹಗಾರಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ ; ಅವಶ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವರು ಉದ್ದ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಕಲು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ವಾಕ್ಯಗಳು ಎರಡೇ ಪದಗಳಿಗೆ ಮುಗಿಯುತ್ತವೆ. ಹೆಣ್ಣಿನ ಮನೋಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಗುಣ ಇದು ; ಆದರೆ ಈ ಬಗೆಯ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕತೆ ವೈದೇಹಿ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಕಾಣುತ್ತದಾದ್ದರಿಂದ ತೀರ ಅಪರೂಪ ಅಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಿಲ್ಲ.
ನರೇಂದ್ರ ಪೈ ಗುರುತಿಸಿದಂತೆ, ಗಂಡಿನಂತೆ ಹೆಣ್ಣು ಅನುಭವ ಲೋಕವೊಂದನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗದಿರಲು ಆಕೆಯ ಭೌತಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಕೂಡ ಕಾರಣ. ಆದರೆ ಆಕೆ ಅನುಭವದ ಒಳಲೋಕವೊಂದನ್ನು ತನಗೆ ತಾನೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ಗಂಡಿನ ಜತೆ ಅದನ್ನು ಸಮೀಕರಿಸಬೇಕಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವುದು ಕೂಡ ಲೇಖಕಿಯರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡಲು ಹಿರಿಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ದಾರಿ.
ಚೇತನಾ ಅವರ ಪುಸ್ತಕದ ಬಗ್ಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ನನಗೆ ಇಷ್ಟ. ಆದರೆ ಜೋಗಿ, ಹುಳಿಯಾರ್, ನರೇಂದ್ರ ಪೈ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ ಈಗಾಗಲೇ ಅದನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊಗಳಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಚೇತನಾ ಕನ್ನಡದ ಒಳ್ಳೆಯ ಲೇಖಕಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ, ಅವರ ಬರಹದ ಬಗೆಗೆ ನನಗಿರುವ ಕೆಲವು ತಕರಾರುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.
ಒಂದು : ಹಿಂಸೆಯಲ್ಲಿ ರಮಿಸುವ, ಹಿಂಸೆಯಲ್ಲೇ ವಿರಮಿಸುವ ಗುಣ. ಇದು ಎಂ.ವ್ಯಾಸರಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಇತ್ತು. ಅವರು ಇದರಿಂದ ಎಂದೂ ಮೇಲೆ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಚೇತನಾ ಇದನ್ನು ಮೀರಬಲ್ಲರೋ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲ ; ಮೀರಬೇಕೇ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ.
ಎರಡು : ಪುರಾಣದ ಪಾತ್ರಗಳ ಭಂಜನೆ. ಇದರಿಂದ ಹೊಸ ಅರಿವು ಉಕ್ಕುವಂತಿದ್ದರೆ, ಹೊಸ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ನನಗೆ ಅದು ನೀಡುತ್ತದಾದರೆ ನಾನು ಸ್ವಾಗತಿಸಬಲ್ಲೆ. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಇದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವೇನು ? ಯಶೋಧರೆ, ದ್ರೌಪದಿ, ಅಹಲ್ಯೆ ಎಲ್ಲರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಚೇತನಾಗಿಂತ ಒಂದು ತಲೆಮಾರು ಹಿಂದಿನ ಲೇಖಕಿಯರು ಇನ್ನಷ್ಟು ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ- ಇರಾವತಿ ಕರ್ವೆ, ಪ್ರತಿಭಾ ನಂದಕುಮಾರ್.
ಮೂರು : ಗಂಡು ಶೋಷಕ, ಹೆಣ್ಣು ಶೋಷಿತೆ ಎಂಬ ಸ್ಥಾಪಿತ ಮಾದರಿಗೆ ಬೀಳುವ ಭಯ. ಇದು ಜನಪ್ರಿಯವಾದುದೂ ಆಗಿದೆ ; ಪೊಲಿಟಿಕಲಿ ಕರೆಕ್ಟ್ ಆಗಿಯೂ ಇದೆ. ಆದರೆ ಇದೇ ಗ್ರಹಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ನಾವು ಇನ್ನಷ್ಟು ಮುಂದೆ ಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ದಾಂಪತ್ಯದ ನರಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ; ಆಧುನಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಲ ಗಂಡಿನೊಂದಿಗೆ ಹೆಣ್ಣೂ ಈ ನರಕಕ್ಕೆ ಪಾಲುದಾರಳು. ಗಂಡಿನ ಸೋಲು, ನೋವು, ಯಾತನೆಗಳನ್ನು ಕಾಣುವ ಕಣ್ಣು ಬರಹಗಾರರಿಗೆ ಮಂದವಾಗಕೂಡದು.
ನಾಲ್ಕು : ಅಷ್ಟೊಂದು ಬರಹಗಳನ್ನು ಓದಿದ ಮೇಲೆ, ಇಲ್ಲಿನ ಯಾವ ಪಾತ್ರವೂ ನನ್ನ ಚಿತ್ತ ಭಿತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲವಲ್ಲಾ ಎಂದನಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಆಲೋಚಿಸಿದೆ ; ನನಗೆ ತಿಳಿದಂತೆ ಬಹುತೇಕ ಬರಹಗಳ ಬೋನ್ಸಾಯ್ ಆಕೃತಿ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ವೇದವ್ಯಾಸರು ಮೂವತ್ತು ಸಾವಿರ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಐದು ಪ್ಯಾರಾಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ರೀತಿ ಕೆತ್ತಿ ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದೆ ? ಹನಿಗವಿತೆಗಳು ನಕ್ಕು ಸುಮ್ಮನಾಗುವುದಕ್ಕಷ್ಟೇ ಯಾಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿವೆ ? ಈ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೂ ಇದರ ಜತೆಗೇ ಹುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಸವುಡು ಸಿಕ್ಕಿದರೆ, ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಬರೆದೇನು.